सहजीवन

सहजीवन । जीवन साथ साथ । मानब जीवन साथ साथ है क्या ? क्या सभी जाती का लोग एक साथ जि रहा है ? क्या अलग अलग धर्म के लोग एक साथ जि रहा है ? क्या महिला और पुरूष का जीवन सहजीवन है ? गोरे और काले, दलित और गैर दलित साथ साथ जीवन जि रहा क्या ? मानब और प्रकृति का जीवन भि सहजीवन नहि रहा । सहजीवनका प्रमुख दुश्मन मनुश्य है ।

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

पुरुस्वत्व निर्माणमा बुवाको मात्रै होईन आमाको पनि भुमिका हुन्छ ।

Image
हरेक दिवसिय कार्यक्रमको आ–आफ्नो महत्व हुन्छ । उदेश्य हुन्छ । एतिहासिक पक्ष पनि हुन्छ । महिला दिवसको सन्दर्भमा पनि यी कुरा लागु हुन्छ । महिला आन्दोलन केवल महिलाको आन्दोलन होईन् र हुनु पनि हुदैन् । यो आन्दोलन सामानताको आन्दोलन हो । सामाजिक न्यायको आन्दोलन हो । महिला आन्दोलनले पितृसत्तात्मक सोँच वा चिन्तनलाई रुपान्तरण गर्न खोजेको हो । पितृसत्ता भनेको एक सामाजिक सोँच हो जसले पुरुषको तुलनामा महिलालाई कमतर मान्छ । कमजोर मान्छ । पुरुष भनेको मालिक हो । महिला भनेको दासि हो । यसले के भन्छ भने केटा र केटि जन्मिन्छ तर महिला र पुरुष समाजले बनाउछ । मतलव महिला वा पुरुष समाजमा निश्चित मूल्यद्धारा बनाउने चिज रहेछ । अधिकाँशतः मान्छेले पितृसत्ताको उल्टो के हो भने प्रश्न गर्दा मातृसत्ता हो भन्छ । जुन विलकुल गलत कुरा हो । अदि पितृसत्ता गलत हो भने मातृसत्ता पनि गलत हो । त्यसैले पितृसत्ताको उल्टो समानता हो । बरावरी हो । महिला आन्दोलन पुरुष विरोधि होईन् । मातृसत्ता स्थापनाको निमित होईन् । बराबरीको लागि हो । हरेक व्यक्तिको इच्छा हुन्छ घरमा शान्ति होस । समृद्धि होस् । प्रेम होस । तर, किन हुदैन शान्ति, समृद...
Read more

नारी–मुक्तिको धर्मशास्त्र

Image
बुधबार, १० असोज २०७५, ०९ : ३९  |   राजकिशोर रजक कार्य–आधारित लैंगिक भेदभाव दुनियाँभर छ तर हिन्दू ब्राह्मण व्यवस्थाले आफ्नो खास ‘आध्यात्मिक फासीवादी’ विचारधाराबाट लैंगिक विभेदलाई संस्थागत गरेको छ । उक्त विचारधाराले सामाजिक चेतनालाई गहिरो रूपमा प्रभावित गरेको छ । कार्यस्थललाई वि–लैंगिकीकरण महिला आजादीको मूल उद्देश्य हुनुपर्ने हो तर वि–लैंगिकरणका लागि वि–हिन्दूकरण जरुरी छ । वि–हिन्दूकरण नारी विरोधी हिन्दूशास्त्रको व्यावहारिक बहिस्कारबाट सम्भव छ । नारी उत्पीडन व्यावहारिक रूपमा हिन्दू–ब्राह्मण विचारधारासँग जोडिएको छ । सतिप्रथा, कन्यादान, बालविवाह, दहेज प्रथा, नारी अशिक्षा, महिलाको सम्पत्तिबाट वञ्चित, भयको निर्माण आदि मनुवादी विचार हुन्। हिन्दू ब्राह्मण समाज वैज्ञानिक र आध्यात्मिक विचारधाराको बीचमा पुल बनाउन असफल भएको कारण हिन्दूत्वको मृत्यु भइरहेको छ । हिन्दूत्व विचारधारा आफ्नै कारणले दिन प्रतिदिन कमजोर हुँदैछ । तर्क र विश्वासबीच संवाद बनाउन सकिरहेको छैन । संसारलाई मुख्य चार आध्यात्मिक संसारका रूपमा विभाजन गर्न सकिन्छ : क) इसाई जगत्, ख) बौद्ध जगत्, ग) इस्लामी जगत् र घ)...
Read more

भूकम्पपछि जातिवादी समाजकै पुनःनिर्माण गर्ने हो र ?

Image
विनाशकारी भूकम्पपछि नेपालको बौद्धिक समाजमा नयाँ बहस सुरु भएको छ, नेपाललाई अब पुनःनिर्माण गर्नुपर्छ भन्दै । भूकम्पले गोरखा, धादिङ, नुवाकोट, रसुवा, काठमाडौं उपत्यका, काभ्रे, सिन्धुपाल्चोक, रसुवा र दोलखाआदिलाई बढी प्रभाव पारेको छ । यी जिल्लामा नौ हजारको हराहारीमा मानिसको मृत्यु भएको छ । बाइस हजारभन्दा बढी घाइते भएका छन् । लगभग पाँच लाख घर ध्वस्त भएका छन् । हजारौंको संख्यामा बस्तुभाउको मारिएका छन् । नेपाल सरकारले आपतकालीन अवस्थाको घोषणा गरेको छ । राष्ट्रिय अन्तर्राष्ट्रिय स्तरबाट राहत, उद्धार, पुनःस्थापना, पुनःनिर्माणका कार्य अगाडि बढिरहेका छन् । भूकम्प प्राकृतिक भए पनि क्षति सामाजिक हुन्छ । भूकम्पले सबैलाई उही स्तरमा हल्लायो तर क्षति मानवीय क्षमता, संकट अभिमुखता र जोखिमअनुसारको भयो । घर भत्कियो तर वर्ग भत्केन । बस्ती भत्कियो तर जात भत्केन । मान्छेको मृत्यु भयो तर सामाजिक सम्बन्धलाई हेर्ने दृष्टिकोणमा रुपान्तरण भएन । भूकम्पपछिको राहत तथा उद्धार कार्यमा जातिवादी गन्ध देखिएको कुरा विभिन्न समाचारबाट पुष्टि हुन्छ । भूकम्पले मानिसको भौतिक संरचनालाई मात्र भत्कायो तर मानवीय सम्बन्ध, जातिवादी ...
Read more