Raj Rajak

अनिवार्य तथा निशुल्क शिक्षाको सम्बन्धमा व्यवस्था गर्न बनेको विधेयक, २०७५ आर्थिक टिप्पणी “शिक्षा प्राप्त गर्ने प्रत्येक व्यक्तिको आधारभुत मानव अधिकारलाई व्यवहारमा कार्यान्वयन गरी शिक्षामा सवैको सहज पहुँच, जीवनोपयोगी र गुणस्तरयुक्त शिक्षा सुनिश्चितता गर्न मौलिक हक सम्बन्धी नागरिकको अधिकारको कार्यान्वयण संयन्त्र स्थापना गर्न पाठ्यपुस्तक उपलब्ध गराउनु पर्ने, शैक्षिक सामाग्री प्रदान गर्ने, छात्रवृति वा आर्थिक सहायता प्रदान गर्न सक्ने प्राथमिक स्वास्थ्य उपचार लगायतका व्यवस्था गर्नु परेको व्यहोरा सहितको आर्थिक टिप्पणी गरेको छु ।” पाठ्यपुस्तक, शैक्षिक सामाग्री, छात्रवृति वा आर्थिक सहायता प्रदान गर्न सक्ने उल्लेख गरेको छ । निशुल्कको परिभाषा दिएको देखिदैन् । प्रस्तावना ः शिक्षा प्राप्त गर्ने प्रत्येक व्यक्तिको आधारभूत मानव अधिकारलाई व्यवहारमा कार्यान्वयण गरी शिक्षामा सबैको सहज पहुँच, जीवनोपयोगी र गुणस्तरयुत्त शिक्षा सुनिश्चित गर्न कानुनी व्यवस्था गर्न वाञ्छनीय भएकोले, संघिय संसदले यो ऐन बनाएको छ । प्रारम्भिक टिप्पणी 1) प्रस्तावित ऐनले नेपाली नगरिकको आधारभुत तथा माध्यमिक शिक्षामा अन...

11Apr, 2015by आहुति हामीले घर-घरमा बलात्कारी त जन्माइरहेका छैनौं ? बारा जिल्लाकी सात वर्षीया बालिका पूजा साहको बलात्कारपछि हत्या भयो र काठमाडौंमा जीवन विश्वकर्माले किशोरीमाथि एसिड आक्रमण गरे । यी दुवै जघन्य अपराधका घटना हुन् । यी घटना जति वीभत्स र डरलाग्दा छन्, त्यसभन्दा दर्जनौं गुणा यी घटनाका सम्बन्धमा राजनेताहरू, मन्त्री आदिले व्यक्त गरेका विचार डरलाग्दा छन् । समाजमा घट्ने यस्ता दुर्घटनाहरू सिंगै समाजलाई प्रशिक्षित गर्ने अवसर पनि हुन् । तर राजनीतिशास्त्री, मनोवैज्ञानिक, मनोचिकित्सक र अपराध विशेषज्ञहरू असाध्यै सानो स्वरमा साउती गरिरहेजस्तो, तर आम जनताको भावनामा खेलेर आफ्नो जोहो गर्ने पेसेवरहरूचाहिँ हावी भएजस्तो परिवेश बन्नु दुर्भाग्यपूर्ण हो । समाजमा घट्ने प्रत्येक दुर्घटना आगामी समयको निम्ति दुर्घटना कम गर्ने शिक्षा हुनुपर्नेमा आजकै माहोल रहने हो भने प्रत्येक दुर्घटना त्यसभन्दा ठूलो दुर्घटनाका लागि प्रेरणा बन्ने निश्चित छ । यी घटनाहरूका सन्दर्भमा एक नेताले खुलामञ्चबाट घोषणा गरे, ‘यस्ता बलात्कारीलाई फाँसी दिनुपर्छ ।’ एक मन्त्रीले भने, ‘संक्रमणकालमा यस्ता घटना स्वाभाविक छ ...

आइतबार, २७ साउन २०७५, ०८ : २७  |   राजकिशोर रजक कुनै पनि शब्दको प्रयोग निश्चित उद्देश्यलाई ध्यानमा राखेर गरिएको हुन्छ । समरसता शब्दको प्रयोग पनि त्यही निश्चित उद्देश्य अनुसार सवर्णहरूले गर्दै आइरहेका छन् । शब्दले मान्छेको अन्तःकरणमा सञ्चारित हलचल पत्ता लगाउने भेदियाको काम गर्छ । जब शासक जातजातिलाई कुनै शब्द प्रयोगबाट खतरा महसुस हुन्छ तब त्यो शब्दलाई नकार्न षड्यन्त्र वा जालझेल सुरु गरिन्छ । सामाजिक समरसता केवल शब्द नभएर शब्दजाल हो । शासक जातजाति समता शब्दबाट भयभीत छन् र यसलाई नकार्न समरसता शब्दजालको प्रयोग गर्छन्। समरसताको मतलब शासक जाति समरसको कुरा गर्छ । नैसर्गिक नियमको अनुसार मानव समरस हुन्छन् । सम्पूर्ण जीवित प्राणी आ–आफ्नो प्रकृति अनुसार समरस हुन्छन् । समरस जीवित प्राणीको अन्तर्निहित गुण हो । यदि कुनै मुस्लिम महिला हिन्दु पुरुषसँग, अमेरिकी महिला कुनै नेपाली पुरुषसँग र ब्राह्मण महिला कुनै बहुजन पुरुषसँग समरस हुन्छ भने उनीहरूको सम्भोगबाट उनीहरूजस्तै रूप–रंगको सन्तानको जन्म हुन्छ । कुनै कुकुर बिरालोसँग, गाई भैँसीसँग र हात्ती उँटसँग समरस भएको खण्डमा आफ्नो प्रजातिक...

नाम:  प्रदेश नं. २ दलित सशक्तिकरण सम्बन्धमा व्यवस्था गर्न बनेके विधेयक, २०७५ सुझाब ः प्रदेश नं. २ दलित (मधेशी र पहाडी दलित) सशक्तिकरण विधेयक, २०७५ हुनु पर्छ । प्रस्तावनाः सुझाब ः प्रस्तावना विधेयकको लक्ष्य के हो ? समस्याको मुल कारण के हो ? भन्ने कुरामा प्रष्ट छैन् । छुवाछुतको मुल कारण के हो भने कुरा पहिल्याउन सकेको छैन् । विधेयकले अन्धविश्वास र सामाजिक कुसंस्कारलाई मुल कारण मानेको छ । त्यसको कारण दलितमाथि भेदभाव र हिंसाजन्य घटना घटिरहेको अवस्था छ भनेर मान्छ । कुरितीलाई अन्त्य गर्ने कुरा गरेको छ तर कुरितको मुल स्रोत के हो ? कुरितीको सामाजिकरण कसरी भैरहेको छ भन्ने कुरा पहिल्याउन सकेको छैन् । छुवाछुत, उचनिचको भावनाको मुल कारण जातब्यवस्था हो । जातब्यवस्था र त्यसवाट विकसित मनोविज्ञान, सोँच र चिन्तनलाई नष्ट गर्ने उदेश्य प्रस्तावनामा हुनु पर्छ । यसको लागि अन्तरजातिय विवाह, अन्तरजातिय खानपान र अन्धविश्वास र सामाजिक कुसंस्कारलाई मलजल गर्ने शास्त्रलाई नकार्ने र व्यवहारतः बहिष्कार गर्ने लक्ष्य प्रस्तावनामा उल्लेख गर्नु पर्छ । प्रस्तावनामा समस्यको सहि पहिचान हुनु पर्छ । समस्याको सहि...